Reactie op 'Liegen doen we allemaal, en wel voortdurend' verschenen in Trouw

Origineel artikel zie hier.

Beste Asha,

Ik moet zeggen dat ik hoogst verbaasd was over de toon die jij in deze brief aanslaat. Een toon die ik ook bij andere mensen uit jouw vakgebied tegen kwam, zelfs op nationale televisie. Als ik jouw tekst lees als wetenschapper, dan ben ik geneigd te denken dat een deel van de mensen werkzaam in jouw vakgebied dit vakgebied niet als wetenschap ziet. Jij demonstreert hier een groot gebrek aan wetenschappelijke ethiek, ja zelfs een minachting voor hen die dat wel bezitten!

Je begint je betoog met een stelling waar je het leugentje om bestwil in een voorbijgaande sociale interactie gelijk stelt aan een wetenschappelijke publicatie puur gebaseerd op het feit dat beiden door mensen uitgevoerd worden. Met andere woorden, je stelt dat je op professioneel gebied niet meer mag verwachten van mensen dan het niveau van amateurs, tijdens het roddeluurtje met de koffie pauze. Om jouw analogie te vervolgen: Stel iemand verft zijn kamer en gebruikt de verkeerde, slecht dekkende, verf. Dit kan je dus eigenlijk ook van schilders verwachten en is helemaal zo gek niet, want het betreft in beide gevallen mensen.  

Mijn aandacht was hierdoor inderdaad gevestigd en ik was benieuwd wat je aan ging voeren om dit te onderbouwen. 

Je stelt vervolgens dat 70 % (!!!!) van de psychologen liegt over hun data. Zonder bronvermelding maak je het leeuwendeel van je vakgebied uit voor leugenaars! Ik wil je graag naar deze [1] pagina van de KNAW verwijzen betreffende wetenschappelijke integriteit. Besef je dat een wetenschapper een expertise op een bepaald gebied heeft, hierom heeft hij de plicht ethisch te handelen. Als expert ben je in de positie dat je makkelijk mensen kan misleiden, vooral om de doodeenvoudige reden dat je een autoriteitspositie hebt. Dat je bewezen ethisch verwerpelijk gedrag vergoelijkt door het merendeel van jouw vakgebied zwart te maken verdient natuurlijk niet de schoonheidsprijs. 

De wetenschap bestudeert en verklaart de wereld in verscheidene vakgebieden. Zij kent drie belangrijke pijlers:

1. De wetenschappelijke methode
2. Publicatie van resultaten
3. Reproduceerbaarheid van resultaten

De kern van de wetenschappelijke methode is dat je antwoorden zoekt op onderzoeksvragen. Het is belangrijk eerst een vraag te formuleren en dan systematisch onderzoek hiernaar te doen omdat dit voorkomt dat je valse verbanden gaat zien in data.

Ten tweede is het van belang je data te publiceren, dit om je 'peers' van jouw inzichten op de hoogte te stellen zodat het vakgebied als geheel progressie boekt. Nieuwe resultaten zullen nieuwe vragen opwerpen, welke weer onderzocht worden. 

Ten derde is reproduceerbaarheid van jouw bevindingen erg belangrijk. Je kan gerust stellen dat als iets niet reproduceerbaar is, het geen vaststaand feit is. Immers, als je iets niet kan reproduceren onder identieke omstandigheden, is er iets fundamenteel anders en levert jouw hypothese geen verklaring van jouw resultaten. Met andere woorden, als iets niet reproduceerbaar is, heb je iets over het hoofd gezien. 

Dit houdt dus in dat een publicatie vereist dat je ruwe data mee stuurt. Hoe anders kunnen jouw 'peers' jouw resultaten reproduceren, hoe anders kunnen zij deze interpreteren en gebruiken voor hun eigen hypothesen? 

"In een vakgebied waar de weg naar succes geplaveid dient te worden met publicaties in topbladen als Nature en Science, en die bladen alleen papers accepteren met ronkende resultaten, is het niet verwonderlijk dat je als onderzoeker de werkelijkheid zo nu en dan een handje wilt helpen."

Hoe kan iemand gefabriceerde resultaten publiceren en zonder wroeging de carrière van andere wetenschappers erop zien rusten? Fabriceer jij data dan worden nieuwe promovendi, 'peers' hier de dupe van, iets dat zich manifesteert in de affaire Stapel. Hoe gaat iemand ooit nog een naam opbouwen waneer hij/zij slechts met Stapel gepubliceerd heeft? Hoe gaat zo iemand ooit nog zijn vak kunnen uitoefenen? 

De kern van de wetenschap is de werkelijkheid bestuderen en verklaren "..de werkelijkheid zo nu en dan een handje helpen.." is geen wetenschap. Wanneer iemand dit toch doet is hij/zij per definitie niet bezig met de beoefening van wetenschap. 

"De wetenschap is het meest gebaat bij een cultuur waarin onderzoekers niet worden afgestraft voor hun mislukkingen maar juist worden aangemoedigd om er openhartig over te zijn. Dat bereiken we niet door degenen die fouten maken aan de schandpaal te nagelen."

Er is een groot verschil tussen mislukkingen (oftewel verworpen hypothesen) en moedwillig liegen / bedriegen. Inderdaad zijn negatieve resultaten ook resultaten, maar deze persoon heeft zijn negatieve resultaten niet gepubliceerd maar verzwegen. Deze persoon heeft resultaten gefingeerd en hiermee de wetenschap niet verder geholpen maar eerder een hoop schade berokkent! Als jij denkt dat hij aan de schandpaal genageld wordt voor het feit dat hij geen resultaten boekte sla je de plank mis.

Tot slot wil ik je graag wijzen op 'Good Clinical Practice' [2] (GCP). GCP is de standaard waaraan klinisch onderzoek dient te voldoen, deze standaard omvat alle regels die jij aanhaalt en meer. Misschien is het goed om de regels van GCP in de (sociale) psychologie ook toe te passen. Vergeet niet dat dit reeds verplicht is in een deel van de psychologie, dat gebied wat belast is met het onderzoek naar interventies/behandelmethoden. Dit verplicht een minimum standaard voor onderzoeken en ontdoet een geplaagd vakgebied van twijfel. 

[1] Thema Pagina Wetenschappelijke Integriteit, Website KNAW (www.knaw.nl), bezocht 10-11-2011

[2] International Conference on Harmonisation Topic E 6 (R1), Guideline for Good Clinical Practice, Website European Medicines Agency (www.emea.europa.eu ), bezocht 10-11-2011